Từ ngày 01/01/2026, Việt Nam chính thức xóa bỏ hoàn toàn phương pháp thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, chuyển sang cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế theo doanh thu thực tế. Đây là một trong những cải cách lớn nhất trong hệ thống thuế Việt Nam những năm gần đây, nhằm tăng tính minh bạch, công bằng, chống thất thu ngân sách và thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển bền vững. Quy định này được cụ thể hóa qua Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/05/2025 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội, Quyết định 3389/QĐ-BTC ngày 06/10/2025 của Bộ Tài chính phê duyệt Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán”, cùng các văn bản liên quan như Nghị định 70/2025/NĐ-CP về hóa đơn điện tử.
1. Lý do xóa bỏ thuế khoán
Thuế khoán (hay còn gọi là thuế ấn định) đã được áp dụng từ nhiều năm, với ưu điểm đơn giản, dễ thực hiện cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
Tuy nhiên, phương pháp này tồn tại nhiều hạn chế: thiếu minh bạch, dễ dẫn đến thất thu thuế do doanh thu thực tế thường cao hơn mức khoán; không khuyến khích hộ kinh doanh ghi chép sổ sách, xây dựng chứng từ; tạo sự bất bình đẳng giữa hộ khoán và hộ kê khai (hộ kê khai thường nộp thuế cao hơn nhiều lần).
Theo thống kê của Tổng cục Thuế, đến hết năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh, trong đó hơn 2,2 triệu hộ áp dụng thuế khoán, nhưng chỉ khoảng 6.000 hộ kê khai.
Việc duy trì thuế khoán khiến khu vực kinh tế tư nhân khó chuyển đổi thành doanh nghiệp, hạn chế tiếp cận tín dụng và các chính sách hỗ trợ.
Việc xóa bỏ thuế khoán là bước đi tất yếu để thực hiện nguyên tắc “tự khai – tự nộp – tự chịu trách nhiệm”, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số và hội nhập kinh tế quốc tế.
>> Tham khảo: Những thay đổi về thời điểm lập hóa đơn theo Nghị định 70.
2. Lộ trình chuyển đổi
- Giai đoạn chuyển tiếp 2025: Một số hộ kinh doanh lớn (doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ ăn uống, nhà hàng…) đã bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP (từ 01/06/2025). Các hộ khác vẫn áp dụng thuế khoán nhưng cần chuẩn bị dữ liệu doanh thu thực tế.
- Từ 01/01/2026: Toàn bộ hộ kinh doanh chuyển sang kê khai thuế. Không còn hình thức khoán, kể cả hộ nhỏ. Cơ quan thuế sẽ hỗ trợ 100% hộ kinh doanh kê khai điện tử qua cổng thông tin điện tử, phần mềm miễn phí và hướng dẫn “cầm tay chỉ việc”.
>> Tham khảo: Báo giá hóa đơn điện tử.
3. Phân nhóm hộ kinh doanh và cách tính thuế từ 2026
Hộ kinh doanh được chia thành 3-4 nhóm dựa trên doanh thu năm (theo Quyết định 3389/QĐ-BTC và các dự thảo hướng dẫn):
- Nhóm 1: Doanh thu dưới 200-500 triệu đồng/năm
- Miễn thuế GTGT và thuế TNCN (nếu dưới 200 triệu đồng theo Luật Thuế GTGT 2024).
- Không cần kê khai theo quý, không bắt buộc hóa đơn điện tử hay sổ sách kế toán.
- Nếu vượt ngưỡng, nộp thuế theo doanh thu thực tế, không phạt chậm nộp trong năm đầu.
- Nhóm 2: Doanh thu từ 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm
- Thuế GTGT: Tính theo tỷ lệ % trên doanh thu (tùy ngành nghề, ví dụ 1-5%).
- Thuế TNCN: Tính theo tỷ lệ % trên doanh thu (thường 0,5-2%) hoặc khấu trừ chi phí nếu có chứng từ.
- Kê khai theo quý hoặc tháng, sử dụng hóa đơn điện tử nếu doanh thu trên 1 tỷ.
>> Tham khảo: Quy trình 8 bước chuyển từ hộ kinh doanh khoán sang kê khai thuế từ 1/1/2026.
- Nhóm 3: Doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm
- Bắt buộc áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT (tương tự doanh nghiệp).
- Thuế TNCN: Tính trên lợi nhuận (doanh thu trừ chi phí hợp lý).
- Kê khai theo tháng/quý, bắt buộc sổ sách kế toán, hóa đơn điện tử từ máy tính tiền.
4. Tác động đến hộ kinh doanh
- Ưu điểm: Tăng minh bạch, giúp hộ kinh doanh xây dựng lịch sử tín dụng tốt hơn; dễ dàng chuyển đổi thành doanh nghiệp; giảm bất bình đẳng với hộ kê khai; hỗ trợ từ Nhà nước (phần mềm miễn phí, hướng dẫn trực tiếp).
- Thách thức: Hộ nhỏ phải học cách kê khai điện tử, ghi chép chứng từ; chi phí ban đầu cho phần mềm, máy tính tiền; lo ngại bị phạt nếu kê khai sai. Tuy nhiên, cơ quan thuế cam kết không xử phạt trong giai đoạn đầu nếu hộ chủ động kê khai.
>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.
5. Khuyến nghị cho hộ kinh doanh
Hiện nay (tháng 12/2025), hộ kinh doanh cần:
- Rà soát doanh thu 2025 để xác định nhóm thuế 2026.
- Đăng ký chữ ký số, tài khoản giao dịch điện tử với cơ quan thuế.
- Sử dụng phần mềm kê khai miễn phí (MISA, Viettel, Fast, EasyInvoice…).
- Tham gia các buổi tập huấn của Chi cục Thuế địa phương.
- Nếu doanh thu lớn, chuẩn bị chứng từ đầu vào để khấu trừ thuế.
Việc xóa bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai không nhằm tăng gánh nặng thuế mà hướng tới quản lý hiện đại, minh bạch, tạo môi trường kinh doanh công bằng.
Đây là cơ hội để hộ kinh doanh nâng cao năng lực quản trị, phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế số. Hộ kinh doanh nên chủ động chuẩn bị ngay từ bây giờ để chuyển đổi suôn sẻ từ năm 2026.
>> Tham khảo: Biên bản điều chỉnh hóa đơn.
Kết luận
Ngoài ra, nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử đáp ứng đầy đủ quy định, xin vui lòng liên hệ E-invoice để nhận được tư vấn:
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN
- Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
- Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
- Tel : 024.37545222
- Fax: 024.37545223
- Website: https://einvoice.vn/
Để lại một phản hồi